Süt ve Süt ürünleri üretimi

A2 Süt üreten HOLSTEIN

Holstein Friesian, Hollanda'nın Kuzey Hollanda ve Friesland eyaletleri ile Kuzey Almanya’nın Schleswig-Holstein kaynaklı bir süt sığırı ırkıdır. Süt üretimleri diğer kültür ırklarıyla karşılaştırıldığında süt üretimleriyle ilk sıradadır. Holstein Friesian genellikle Kuzey Amerika'da kısaca Holstein olarak söylenirken, Friesians terimi genellikle İngiltere ve İrlanda'da kullanılır. Avrupalı yetiştiriciler 19 ve 20. yüzyılda Kuzey ve Güney Amerika’ya Avrupa kıtasından ihraç ettikleri ırkın, bu kıtadaki ihtiyaçları karşılayacak şekilde seleksiyona uğratılarak süt üretimlerinin, Avrupa’daki kuzenlerinden fazla olması sebebiyle Kıta Avrupası’na tekrar ithal edilmelerini sağlamıştır. Bu sebeple, Avrupa’nın kuzey ülkelerinde süt üretimi yönüyle üstün olan 'Holstein' ismi tanımsal olarak kullanılır. Kuzey veya Güney Amerika menşeli ırkı tanımlamak buna ek olarak özellikle Kuzey'de kullanımını tanımlamak için kullanılır. 'Friesian' ismi ise hem süt hem de sığır eti kullanımı için yetiştirilen daha çok kırsal bir Avrupa soyundan gelen inekleri ifade eder. İkisi arasındaki melezleme ile üretilen ırkı ise Holstein-Friesian terimiyle tanımlarlar.

Holstein’in geçmişine bakacak olursak, Hollanda ve Almanya’da bulunan yetiştiriciler, bölgenin en bol kaba yem kaynağı olan çayır otlarını en etkili şekilde kullanabilecek inekleri elde etmek amacıyla ırkın gelişimine katkı sağladılar. Sonuç olarak rengi siyah ve beyaz olan diğer yerel ırklara göre yüksek süt verimi sağlayan bir ırk ortaya çıkmış oldu. 19. yüzyılda kıtaları aşan Holstein inekleri 20. yüzyılda Kuzey ve Güney Amerika'daki süt endüstrisi için üretimi sebebiyle tercih sebebi haline geldi. Bu verim özelliği sayesinde tüm dünyaya yayılan Holstein yaklaşık 150 ülkede üretimini tüketicilerin beğenisine sunuyor.

Holstein Friesian, Hollanda'nın Kuzey Hollanda ve Friesland eyaletleri ile Kuzey Almanya’nın Schleswig-Holstein kaynaklı bir süt sığırı ırkıdır. Süt üretimleri diğer kültür ırklarıyla karşılaştırıldığında süt üretimleriyle ilk sıradadır.

Uluova Holstein’in (2019, Allflex verisi) 305 günlük süt ortalaması 11.466 kg ile sonuçlanırken aynı yıl bu verim kriteri orijin ülke ve bazılarında şu şekilde sonuçlanmıştır;

** Bu veriler “International Committee for Animal Recording (ICAR)” sayfasından edinilmiştir. (https://my.icar.org/stats/)

Avrupa'da bulunan Holstein cinsleri genelde Kuzey Avrupa’da süt, güneyde ise et için kullanılır. İkinci dünya savaşı sonrası Avrupa devletlerinin kırsal kalkınması sonucu olarak sığır yetiştiriciliğinin ve süt ürünlerinin giderek bölgeselleşmesine yol açmıştır. Süt üretiminin %80'inden fazlası, aynı zamanda toplam sığırların %60'ından fazlasına sahip olan Bordeaux ve Venedik'i birleştiren bir hattın kuzeyindedir. Bu değişiklik, süt (ve sığır) üretimi için özel hayvanlara duyulan ihtiyacı doğurur. Bu ihtiyaç kombine olarak kullanılan (hem et için hem de süt için) Hollandalı Friesian’ın türevlerini yalnızca süt üretimi için kullanan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetiştiriciler tarafından geliştirilenlerden çok farklı hayvanlar haline getirmiştir.

Uluova Süt Ticaret A.Ş. olarak Holstein ırkıyla 2012 yılına dayanan serüvenimiz, 2015 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin beş eyaletinden genomik test ve morfolojik seçim sonuçlarıyla titizlikle seçilen gebe ve tohumlamaya hazır düvelerin Türkiye’ye ithaliyle başladı. Seçim kriterleri arasında net merit, GTPI, productive life gibi boğa kataloglarında görmeye alışık olduğumuz değerlerin bilimsel olarak uzman bir kadroyla değerlendirilmesi sonucu ortaya Türkiye’nin en özel Holstein sürüsü toplanmış oldu.

İthalat öncesi seçim kriterlerinin yanında o yılın genomik olarak en yüksek puan ve sıralamasına sahip boğaları karantina öncesi çiftliklerde düvelerin gebe bırakılması için kullanıldı. Düveler yüksek dişilik oranına sahip cinsiyeti belirlenmiş spermalarla gebe bırakıldılar, bunun bir sebebi de süt üretiminin yanı sıra damızlık hayvan üretiminin planlanması ve piyasanın ihtiyaç duyduğu yüksek verimli gebe düve ihtiyacının karşılanmasıydı ve bu strateji, 2015 yılından bu yana da devam etmektedir. Halen işletmemizde yıllık olarak 1200 gebe düve üretilmektedir ki bunu 1600 sağılır kapasiteyle bu verilere ulaşmak cinsiyeti belirlenmiş sperma kullanmadan imkansızdır.

İşletmemizde bulunan Holstein ineklerin genomik analizleri işletmemizde bulunan Moleküler Biyoloji laboratuvarında PCR testleriyle yapılmaktadır. Bu seleksiyonla Holstein ırkının Beta Casein A2 üreten bir sürü olması planlanmaktadır. 2021 yılı sonuçlarıyla Holstein sürümüzün %60’ı Beta Casein A2 süt üretmektedir. Bu rakam 2024 yılında sürünün tamamının %100 A2A2 süt üretir hale getirilmesi planlanmaktadır.

JERSEY A2 SÜT ÜRETİMİ

Jersey ırkı ilk kez İngiliz kanalında bulunan Jersey Adası’nda yetiştirildi. Fransız karasularında olan Normandiya’dan taşınarak adaya getirildiği tahmin edilen Jersey ırkı, ilk olarak 18. yüzyılda ayrı bir cins olarak kaydedilmiştir. Jersey ırkı 1789'dan 2008'e kadar 200 yılı aşkın bir süredir dış etkilerden izole edilmiş olarak kalmıştır.

Adaya dair tarımsal bilgileri derleyen ve aslında bir asker olan Sir John Le Couteur kurucusu olduğu Kraliyet Jersey Tarım ve Bahçıvanlık Derneği, Jersey ırkını tarihte ilk kez morfolojik olarak tanımlayan kurumdur. O zamanlardaki Jersey cinsi, beyaz, koyu kahverengi ve dut renkleriyle bugün olduğundan daha fazla renk çeşitliliği sergiliyordu. Ancak bal rengi inekler daha çok tercih edildiği için cins buna göre geliştirildi. 1860 yılında İngiltere üzerinden 1.138 inek ihraç edildi. 1910'a kadar, yılda 1.000'den fazla Jersey inek yalnızca Amerika Birleşik Devletleri 'ne ihraç edildi. Şu anda dünyanın en hızlı büyüyen süt ırklarından biridir.

Jersey sığırları yaklaşık 1850'den itibaren Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edildi. 1868 'de bir ırk topluluğu, Amerikan Jersey Sığır Kulübü kuruldu. ABD 'de, bazen nispeten kaba ve büyük olan “Amerikan Jersey“ ve esas olarak süt verimi için yetiştirilmiştir ve orijinal veya “Ada“ tipi, ikincisi “Minyatür Jersey“ olarak da adlandırılabilir.

2020 yılının sonunda Amerika Birleşik Devletleri’nden Jersey ırkına ait gebe düvelerin ithalatı gerçekleştirildi. Jersey ırkı inekler doğal olarak insan tüketimi için en kaliteli sütü üretir. Ortalama sütle karşılaştırıldığında, bir bardak Jersey sütünün besin değeri diğer ırkların sütlerinden daha yüksektir: %15 ila %20 daha fazla protein, %15 ila %18 daha fazla kalsiyum ve %10 ila %12 daha fazla fosfor ve ayrıca önemli ölçüde daha yüksek temel vitamin seviyeleri, B12. Bunun nedeni sütünde diğer ırklara göre daha fazla yağsız kuru madde, yağ, protein, kalsiyum ve laktoz bulunmasıdır. Ortalama sütle karşılaştırıldığında Jersey sütü, ürün verimini ve üretim tesisi verimliliğini de artırmaktadır. Peynir üreticileri Jersey sütünden %25 daha fazla peynir üretiyor ve tereyağı verimi %30'un üzerinde artırıyor.

2020 Aralık ayında çiftliğimize katılan jersey gebe düvelerinin Beta casein A2 testleri Uluova Moleküler Biyoloji laboratuvarı tarafından yapılmıştır. Yapılan testlerin bir kısmı TÜBİTAK ile eş zamanlı yapılarak doğrulandı ve 100% A2 süt verdiği bilinen Jersey ineklerinde Beta casein A2A2 genotipine sahip olmayan hayvanlar tespit edildi. Sürümüze katılan jerseylerin %97’si A2 süt verirken geriye kalan ve A2 beta casein üretmeyen jersey inekleri sürüden ayrıştırılarak farklı bölüme aktarıldı. Böylece üretilen jersey sütümüzün tamamı A2 beta casein genine sahip ineklerin sütleridir.

BROWN SWİSS A2 SÜT ÜRETİMİ

Brown Swiss, bir Amerikan süt sığırı ırkıdır. Avrupa'nın Alpler bölgesinde yetişen Braunvieh ırkından Brown Swiss türetilmiştir ancak üretimi ondan önemli ölçüde ayrılmıştır. Yalnızca süt ürünleri kalitesi için yetiştirilen ırk, atası konumunda sınıflandırılan çok yönlü verimli olan Braunvieh ırkından bir süt ırkına dönüşmüştür. Süt verimi 2019 yılında 11.629 kg olarak ölçülmüştür. (https://my.icar.org/stats/)

Brown Swisler’in laktasyondaki süt kompozisyonları yaklaşık %3,82 tereyağı ve %3,31 protein içerir ve peynir yapımı için uygundur.

Brown Swiss'in sütü benzersizdir; diğer popüler süt türlerinden daha uzun zincirli yağ asitlerine ve krema içinde daha küçük yağ küreciklerine sahiptir. Bu fark, Brown Swiss ya da “İsviçre Esmeri” ineklerinin sütünde kremalarının çok daha yavaş sütün yüzeyine yükseldiği anlamına gelir. Kısacası proteinin yağa oranı, peynir yapımı için oldukça idealdir.

2020 Aralık ayında aramıza katılan ve sürümüzün yeni renklerinden biri olan Brown Swiss gebe düvelerinin genetik testleri Uluova moleküler biyoloji laboratuvarı tarafından yapılarak A2 beta casein üreten inekler ayrıştırılmıştır. Islah çalışmaları cinsiyeti belirlenmiş sperma kullanılarak A2 beta casein süt üreten Brown Swiss sayımız ivmeli olarak artmaktadır.

GUERNSEY A2 SÜT ÜRETİMİ

Manş Adaları'ndaki Guernsey adası ırka ismini vermiştir. Açık kahverengi veya kırmızı ve beyaz renklidirler. Sütü lezzet bakımından zengindir, yağ ve protein oranı yüksektir ve yüksek β-karoten içeriği nedeniyle altın sarısı bir renge sahiptir. Guernsey, İngiliz kanalındaki üç sığır ırkından biridir, soyu tükenmiş olan Alderney ve üretimi tüm dünyaya yayılmış olan Jersey'dir. Jersey ırkı gibi Guernsey ‘lerin ırk özelliklerini ada içerisinde koruması için Fransız anakarasından Guernsey adasına başka ırklara ait ırkların ithalatı 1819'da bir kanunla yasaklanmıştı.

20. yüzyılın başlarında çok sayıda Guernsey sığırı Amerika Birleşik Devletleri 'ne ihraç edildi. Guernsey ırkı, Amerikan Hayvancılık Irkları Koruma Kurumu tarafından tutulan izleme listesindedir ve ABD 'de yıllık 2.500'den az kayıt ve tahmini küresel nüfusu 10.000 'den az hayvandır. Guernsey bir süt ırkıdır ve genellikle sadece bu amaç için yetiştirilir. Süt, A vitamini için bir provitamin olan β-karoten içeriği nedeniyle altın sarısı bir renge sahiptir.

Çiftliğimize 2020 Aralık ayında dahil olan Guernsey gebe düvelerinin Beta casein A2 testleri Uluova Moleküler biyoloji laboratuvarında yapılmıştır. Guernsey ineklerimizin %92’si A2 beta casein süt üretirken ıslah çalışmalarıyla bu oran en kısa zamanda %100’e çıkarılması hedeflenmektedir.